Hypo
Wat te doen bij een ernstige hypo?
Het is belangrijk om telkens bij een te lage bloedsuikerspiegel adequaat te reageren. Een ernstige hypo, waarbij hulp van derden nodig is, is gelukkig zeldzaam. Bij onvoldoende bewustzijn kan je zelf niets koolhydraatrijks meer eten of drinken, maar kan een naaste wel glucagon toedienen, verkrijgbaar in de vorm van een neusspray of spuit.
Wat is een hypo?
Er is sprake van een te lage bloedsuiker of hypoglycemie (hypo) bij een bloedsuikerwaarde onder 70 mg/dl. Dit is een algemene waarde, de grenswaarde is in principe individueel vast te leggen. Zo kan bij (fragiele) ouderen de waarde wat hoger liggen, omdat het valrisico hoger is. Bij een sensor dien je niet alleen rekening met de glucosewaarde, maar ook met de trendpijl. Zo is een waarde van bijvoorbeeld 100 mg/dl met een stabiele of een snel dalende trendpijl een andere situatie.
Verschillende factoren kunnen tot een hypo leiden: teveel insuline geïnjecteerd, te weinig koolhydraten gegeten, te veel glucose verbruikt (door sport of extra activiteit), (teveel) alcohol gedronken … De symptomen van een hypo (zie figuur) kunnen verschillen van persoon tot persoon en zullen zich ook bij eenzelfde persoon niet altijd op dezelfde manier manifesteren. Toch zullen de meeste personen met diabetes een hypo goed aanvoelen en dus tijdig kunnen reageren op een hypo, vooraleer de glucosepiegel te sterk daalt.
Bij personen met diabetes type 2 geeft niet alle diabetesmedicatie risico op een hypo. Het gebruik van insuline geeft wél risico op een hypo alsook bepaalde diabetestabletten. Dit zijn de sulfonylurea (Daonil®, (uni) gliclazide, Uni Diamicron®, glimepiride® en Glurenorm®) en (in mindere mate) de gliniden (NovoNorm® en repaglinide). Bij personen met een (hoge) mate van insulineresistentie (bv. bij personen met diabetes en overgewicht) ligt het risico op een (ernstige) hypo wel lager.
Stappenplan: reageren op een hypo
- Controleer je glucosewaarde bij vermoeden van een hypo. Ga niet alleen af op symptomen die kunnen wijzen op een hypo. Ook een plotse daling van een te hoge glucosewaarde kan zorgen voor hetzelfde onaangename gevoel als een hypo. Als je langere tijd hogere glucosewaarden had, dan kan bij een ‘optimale’ glucosewaarde het gevoel van een hypoglycemie ervaren worden.
- Indien de bloedglucosewaarde onder je individuele streefwaarde (meestal 70 mg/dl) zakt: dien dan zo snel mogelijk 15 à 20 g snelwerkende koolhydraten toe (bv. een klein glas gewone gesuikerde frisdrank, 5 à 6 glucosetabletten of 15 g tafelsuiker opgelost in vloeistof).
- Controleer na 15 minuten opnieuw. Indien de glucosewaarde minder dan 70 mg/dl is, suiker dan opnieuw op met snelwerkende koolhydraten. Is de glucosewaarde 70 à 110 mg/dl én eet je binnen de 30 minuten? Eet dan de maaltijd zoals gepland. Indien nodig, kan je je snelwerkende insuline iets verminderen. Is de maaltijd verder weg? Overweeg dan of een koolhydraathoudende snack met tragere koolhydraten nodig is (1 à 2 koolhydraatporties). Overleg deze procedure met je behandelend team.
Wat bij een ernstige hypo?
In uitzonderlijke omstandigheden kan het gebeuren dat de glucosespiegel daalt tot een gevaarlijk laag peil, zonder dat je beseft dat je een hypo doet. Bij zeer lage glucosespiegels kan verwardheid, concentratiestoornissen en uiteindelijk bewustzijnsverlies optreden. Je kan dan zelf geen snelwerkende koolhydraten meer eten om het glucosepeil te verhogen. Ook een omstaander mag je niet verplichten om te eten of drinken, als je bewustzijn verminderd is. Het risico op verslikken is immers aanwezig. Een persoon uit je omgeving kan wel nasale glucagon (via de neus) of een glucagonspuit toedienen (zie tabel). Glucagon is een hormoon dat de lever zal aanzetten om de reservevoorraad glucose naar de bloedbaan vrij te stellen. Zowel nasale glucagon (sinds kort) als de glucagonspuit wordt in België terugbetaald (zie tabel).
Is de persoon enkele minuten na de behandeling met glucagon nog steeds bewusteloos? Bel dan onmiddellijk naar 112 om dringende medische hulp in te schakelen. Glucagon werkt bij hypo’s bij insulinebehandeling, maar kan onvoldoende werken bij o.a. een langdurige fysieke inspanning, als men langere tijd niets heeftgegeten of bij alcoholgebruik. Schakel ook meteen medische hulp in, als er geen nasale glucagon of glucagonspuit voorhanden is. ! Glucagon kan misselijkheid veroorzaken, maar toch is het uitermate belangrijk om van zodra men voldoende bij bewustzijn is, eerst snelwerkende en daarna traagwerkende koolhydraten in te nemen.
